Literatura fantastyczna jest wyjątkowa pod wieloma względami. Najbardziej oczywistym jest naturalnie kreowanie świata przedstawionego. W tym gatunku literackim odrywamy się od utartych schematów i planów rzeczywistości i przenosimy tam, gdzie zabiera nas autor. Do innej czasoprzestrzeni – w daleką przeszłość lub oddaloną o lata świetlne przyszłość, w krainę elfów i jednorożców lub na pokład statku komicznego próbującego nawiązać kontakt z obcą cywilizacją.
Świat fantastyki należy dobrze poznać, aby móc zagłębić się w nurt najbardziej nam odpowiadający. Do wyboru mamy trzy typy książek: fantastykę naukową, fantastykę grozy i literaturę fantasy.
Literatura science-fiction to najbardziej naukowa odmiana fantastyki. Tworzona jest bardzo często przez fizyków, matematyków, informatyków, którzy w literacką fabułę ubierają osiągnięcia nauki i techniki, pokazując ich wpływa na ludzkie losy. Do klasyków tego gatunku literackiego należy Jules Verne, w Polsce czołówkę pisarzy stanowią nieżyjący już Stanisław Lem i Adam Zajdel, z młodszych pisarzy doskonały Jacek Dukaj. Akcja powieści toczy się najczęściej gdzieś w przestrzeni kosmicznej, między obcymi planetami i cywilizacjami, z którymi nawiązany zostaje kontakt.
Zupełnie inną poetykę ma literatura fantasy. Ta odmiana z kolei przenosi nas w fikcyjny świat historyczny, wypełniony elementami i zdarzeniami zadprzyrodzonymi. Autorzy powieści fantasy czerpią inspiracje z mitologii skandynawskiej, celtyckiej, słowiańskiej. Niekwestionowanym mistrzem tego nurtu jest J.R.R. Tolkien, w Polsce porównywalną pozycję zajmuje autor sagi o Wiedźminie – Andrzej Sapkowski.
Nurtem odstającym nieco od wyżej wymienionych jest horror, czyli fantastyka grozy. Z jednej strony mamy do czynienia znów z elementami świata nadprzyrodzonego, z kart powieści atakują nas potwory, wilkołaki, duchy i demony, ale z drugiej strony wcale nie są to konieczne warunki, jakie musi spełniać dobry horror. Jego nadrzędnym zadaniem jest wywoływanie w czytelniku poczucia strachu, wstrętu i odrazy przez epatowanie obrazami makabry i drastycznymi scenami. Równie dobrze więc można ten efekt osiągnąć, wykorzystując elementy świata rzeczywistego. Za współczesnego ojca horrorów uważany jest Stephan King. Warto pamiętać, że horror to nie to samo, co thriller. Ten ostatni ma wprowadzać napięcie, poczucie zagrożenia, ale nie przez drastyczne, okrutne sceny, a działanie psychologiczne.
