Hormonalna terapia zastępcza (HTZ) to termin oznaczający specjalną terapię hormonalną stosowaną wobec kobiet będących w okresie menopauzy. Terapia ta ma na celu złagodzić nieprzyjemne objawy okresu menopauzy oraz zmniejszyć nieodwracalne zmiany, które pojawiają się w organizmie kobiety po okresie menopauzy.
Menopauza to, najkrócej mówiąc, okres w życiu kobiety, gdy dochodzi do wygaśnięcia czynności jajników i ustania miesiączkowania. Hormony żeńskie – progesteron i estrogeny – są wówczas produkowane w coraz mniejszych ilościach i towarzyszą temu nieprzyjemne dolegliwości: uderzenia fal gorąca, wzmożona potliwość, kołatania serca, bóle głowy, nadmierne zmęczenie, zaburzenia snu, stany depresyjne, rozdrażnienie, brak chęci do działania.
Wraz z upływem czasu dochodzi także w organizmie kobiety do zaniku siły mięśni, zaniku masy kostnej, zmian wstecznych w układzie moczowo-płciowym, starzenia się tkanek. Niestety każda kobieta musi przejść przez ten okres, nie da się mu zapobiec, można jedynie złagodzić jego nieprzyjemne objawy i zapobiec niektórym późniejszym następstwom menopauzy – osteoporozie i miażdżycy naczyń. Do tego służy właśnie hormonalna terapia zastępcza (HTZ).
Hormonalna terapia zastępcza polega przede wszystkim na uzupełnianiu niedoboru żeńskich hormonów (szczególnie estrogenów) produkowanych przez jajniki. Najczęściej kobiety stosujące hormonalną terapię zastępczą zażywają pigułki hormonalne, rzadziej stosowane są plastry naklejane na skórę, globulki lub kremy dopochwowe. Korzyści wynikających z hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) jest mnóstwo: łagodzi objawy okresu przekwitania (w krótkim czasie likwiduje uderzenia gorąca, nocne poty, kołatania serca, bezsenność, drażliwość, skłonności do depresji), chroni przed miażdżycą naczyń i chorobami serca (żeńskie hormony obniżają poziom cholesterolu), zmniejsza ryzyko rozwoju nadciśnienia krwi, spowalnia proces odwapniania się kości, przez co zmniejsza ryzyko osteoporozy, poprawia nawilżenie pochwy (pod wpływem estrogenów zwiększa się ilość wydzieliny pochwowej), obniża ryzyko raka szyjki macicy, jajników i jelita grubego, zapobiega zmianom w układzie moczowo-płciowym (nietrzymaniu moczu), zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera.
Część kobiet nie decyduje się na hormonalną terapię zastępczą wiedząc o możliwych skutkach niepożądanych. Mogą to być: zwiększenie ryzyka raka macicy, jajnika, raka sutków przy stosowaniu terapii estrogenowej niezrównoważonej gestagenami, wzrost ryzyka raka sutka w czasie terapii estrogenowo-gestagenowej, złożona terapia hormonalna zwiększa ryzyko otępienia po 65 roku.
